Wojsławice Войславичі וואיסלאוויץ

We wrześniu 1939 roku część mieszkańców gminy była powołana do Wojska Polskiego, a przez miejscowość przemieszczały się wycofujące się polskie oddziały. 26 września Wojsławice zajęła na kilkanaście dni Armia Czerwona. Po jej wycofaniu i po dwutygodniowej przerwie, 27 października 1939 roku weszły tu wojska niemieckie. Rozpoczął się trudny czas okupacji. Na gospodarstwa rolne nałożono przymusowe kontrybucje. Aresztowano przedstawicieli miejscowej inteligencji, w tym proboszcza kościoła katolickiego. Żydom nakazano nosić opaski z gwiazdą Dawida i zmuszano do niewolniczej pracy, synagogi zdemolowano i zamieniono w stajnie. Dzieci polskie i ukraińskie poszły do oddzielnych szkół. Prowadzona przez okupantów propaganda podsycała antysemityzm i napięcia na tle etnicznym.

Żołnierze powracający z kampanii wrześniowej zaczęli tworzyć struktury Związku Walki Zbrojnej (od lutego 1942 pod nazwą na Armia Krajowa), działacze Stronnictwa Ludowego – Chłopską Straż (od wiosny 1941 pod nazwą Bataliony Chłopskie), a działacze komunistyczni struktury Gwardii Ludowej. Własne struktury konspiracyjne zorganizowała też młodzież harcerska.

Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej w czerwcu 1941 roku prześladowania Żydów się nasiliły.
W lutym 1942 roku dokonano publicznej egzekucji na mieszkańcu Starego Majdanu i ukrywanych przez niego dwóch jeńcach sowieckich.

W październiku 1942 roku żydowscy mieszkańcy Wojsławic zostali deportowani do obozu zagłady w Sobiborze i zamordowani.

17 kwietnia 1944 roku w Wojsławicach miała miejsce największa bitwa partyzancka na ziemi chełmskiej stoczona przez ruch oporu z Niemcami i Ukraińcami z SS Galizien. W bitwie brały udział wszystkie jednostki ruchu oporu działające na na terenie gminy (Armia Krajowa, Bataliony Chłopskie, Armia Ludowa) oraz oddział partyzantów radzieckich pod dowództwem mjr. Nikołaja Fiodorowa.

24 lipca 1944 roku Wojsławice zostały wyzwolone spod okupacji niemieckiej, jednak wciąż było tu niespokojnie. Częste były przypadki grabieży i napadów. Część partyzantów nie złożyła broni i walczyła przeciwko władzom komunistycznym. W czerwcu 1945 roku doszło do pacyfikacji wsi Huta przez UB i NKWD. Prawosławni mieszkańcy zostali wysiedleni do ZSRR, a ci, którzy nie chcieli wyjechać – przymusowo, w ramach Akcji „Wisła” na tzw. Ziemie Odzyskane.

Wystawa stała w Izbie Tradycji Ziemi Wojsławickiej opowiada o wielokulturowej historii miasteczka.